Uitgerekend (maar door wat of wie?) op mijn verjaardag overleed Alain Robbe-Grillet (18 augustus 1922 - 18 februari 2008). In een roman zou zo'n coïncidentie iets te betekenen kunnen hebben. Waarom dan in het leven om de kaft heen niet?
Blijkbaar onvermijdelijk foutief gelezen wordt hij inmiddels in de overlijdensberichten ten grave gedragen.
"Ik heb nooit over iets anders dan over mijzelf geschreven," zo wordt hij in NRC Handelsblad geciteerd. "Alsof hij nooit voor een neutrale, objectieve blik had gepleit" - zo wordt er door de schrijfster van zijn necrologie bijna beschuldigend aan toegevoegd.
Toevallig - maar wat is in deze omstandigheden toeval? - las ik deze maand nogmaals La jalousie in Nederlandse vertaling. En op grond van die derde of vierde lectuur geloof ik Robbe-Grillet op zijn woord: die objectieve blik is een falende blik. Sterker: juist in dat falen van die mogelijkheid tot neutraliteit schuilen het intrigerende en, jawel, de psychologie van de verteller die zich onzichtbaar zou willen houden.
In het NRC-artikel wordt ook aangehaald wat Robbe-Grillet kennelijk in de jaren tachtig heeft gezegd: "Een literaire tekst toont niet wat erin beschreven wordt, maar juist wat erin wordt verheimelijkt." La jalousie (1957) laat dat zien.
Inderdaad, hij was tegen het psycholiseren in romans, maar dat mag allerminst worden verward met het psychologische complex van (zijn) romans!
