Het kan gebeuren dat een auteur van een literaire roman nog
niet is uitgeschreven of uitverteld, terwijl hij zijn hoofdpersonage al aan het afschrijven is. Afschrijven in dubbele
zin: de schrijver of, beter, zijn roman is er klaar mee, het sujet heeft zijn
dienst bewezen en kan voor het vervolg worden afgedankt en zijn verdere leven
slijten als een stropop die slap en levenslusteloos in een hoek van het boek
ligt. Dan is het zaak tijdig een ander hoofdpersonage
te bezielen, niet zozeer door het te beschrijven als wel door het zich dat
andere personage binnen te laten schrijven.
Het doet enigszins denken aan
bepaalde insecten, zoals wespensoorten, die de gedragingen van andere dieren,
vaak eveneens insecten, van binnenuit gaan besturen en ze tegelijk uitwonen. Zo
is er in Amerika een minuscuul vliegje (Phoridae, Pseudacteon sp.), dat oppervlakkig gezien iets wegheeft van een
fruitvliegje, dat vuurmieren gebruikt om zich voort te planten. Het vliegje
injecteert ‘vliegensvlug’ een eitje in de thorax van een vuurmier. Spoedig
neemt de larve, die zich voedt met lichaamssappen van zijn ‘gastheer’, de regie
van het mierenbestaan over. Op een gegeven moment verhuist de larve van het
borststuk naar de kop. Uiteindelijk verliest de mier niet alleen figuurlijk
maar ook letterlijk daardoor zijn hoofd. In dat losse hoofd verpopt de larve
zich en ten slotte komt er een nieuw phoridaetje uit de mond van de mierenkop
te voorschijn.
Vergelijkingen tussen artistieke
processen en biologische processen gaan altijd mank. Maar toch: een roman waar
het ene personage te voorschijn blijkt te zijn gekomen uit het hoofd van een
ander personage dat op zijn beurt voortkwam uit het hoofd van een personage dat
metamorfoseerde uit het hoofd van… En dat allemaal omdat de schrijver als
bezeten wil schrijven, omdat hij als een Kafka bang is zijn hoofd pas echt te
verliezen als hij niet meer kan schrijven…
Head capsule of S. invicta with
Pseudacteon species emerging.
Head of fly is visible in the oral cavity
(arrow) of the ant head capsule.
Photo: Dr. Lloyd Morrison.
