UITGESTALD

 

In de kleine Oost-Vlaamse stad Ninove is in deze wintermaanden een tentoonstelling omtrent de schrijver Willy Roggeman te bezoeken. Willy Roggeman werd in 1934 te Ninove geboren en is er praktisch altijd blijven wonen. Yves T’Sjoen, hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde, verbonden aan de Universiteit Gent, attendeerde er via Facebook op dat ik daar ook lig uitgestald:

         “Huub Beurskens in de expositie ‘Willy Roggeman. Een leven geschreven’. De Gentse masterstudenten krijgen college over het bekend fenomeen van de literaire vadermoord. Uitgestalde brieven van Beurskens en ook van Stefan Hertmans zijn nog blijken van vroege adoratie voor een ‘totalitaire poëtica’ van Roggeman en strenge opvattingen van vormautonomie. Enkele jaren later is de distantie een feit.”

         Inderdaad, aan Willy Roggeman (niet te verwarren met Willem M. Roggeman) heb ik in literair opzicht bijzonder veel te danken. Zijn werk en zijn brieven brachten me als twintiger bij schrijvers en dichters als Georg Trakl, Gottfried Benn, Robert Musil, Paul Valéry en leidden me binnen in opvattingen zoals die over het kunstwerk als ding, als artefact en de positie van de maker ten opzichte van de cultuur. Iets wat bij de ontvangst in Nederland van mijn (begin)werk overigens volstrekt niet werd (en wordt) gesignaleerd, want wie in de Hollandse literaire wereld kende (en kent) Roggeman?

         Toch moest het op een gegeven moment tot een breuk komen, inderdaad. Elf jaar geleden hield ik er aan de Gentse universiteit een lezing over. De tekst ervan is hier nog steeds te lezen: http://ooteoote.nl/2011/12/de-kanaries-in-hun-kooien-huub-beurskens/

Voor de expositie zie: https://www.ninove.be/tentoonstelling-willy-roggeman-een-leven-geschreven

 

TIEN KEER HET WOORD NEGER

 

In de berichtgeving die ik lees (NOS, AD, Trouw) over het eisenpakket dat door een groep belangenorganisaties is opgesteld met het oog op het aanbieden door het kabinet van excuses voor het slavernijverleden, staat telkens dat ‘het woord neger’ strafbaar moet worden gesteld. Dat roept op zich absurde taferelen in me op. Ik neem echter aan dat wordt bedoeld dat niet het woord zelf maar de gebruiker ervan strafbaar moet worden gesteld. En ik lees in Trouw dat het bestraffen van het gebruik van dat woord soms al plaatsvindt. ‘In 2021 werd bijvoorbeeld het gebruik van dit woord tegen een beveiliger bij een coronavaccinatielocatie beboet met 400 euro.’

         Hoe fout was ik zelf in het verleden, vraag ik me af.

         In een beschouwing die ik zo’n 32 jaar geleden in De Gids publiceerde gebruikte ik maar liefst tien keer het woord ‘neger’! Oké, dat was toen, zou je kunnen zeggen, je wist nog niet beter, en ook Martin Luther King, Malcolm X en James Baldwin gebruikten het woord ‘negro’.

         Maar stel dat ik mijn tekst andermaal, dus anno nu zou publiceren, zou ik dan eerst die tien (niet kleine) ‘negers’ zwart moeten lakken of ze moeten wijzigen in een niet strafbaar woord? Dat zou ik beslist niet in alle tien gevallen doen. Zou ik dan strafbaar zijn? Was en is mijn beschouwing dan racistisch en beledigend?

         Hier die beschouwing, zonder er een woord van terug te hebben genomen. En vel uw oordeel. 

        https://www.dbnl.org/tekst/_gid001198901_01/_gid001198901_01_0094.php