EXAMENVOORSTEL

In een schrijven aan de onderwijsspecialisten van de Tweede Kamer spreken neerlandici en taalkundigen van verschillende universiteiten hun zorg uit over de eindexamens Nederlands zoals deze momenteel in scholen voor vwo, havo en vmbo afgenomen worden. Ze ‘hebben [er] grote twijfels [over] of de opleiding tot het huidige eindexamen iets bijdraagt aan de daadwerkelijke kennis van taal of de taalvaardigheid van de leerlingen. Tegelijkertijd staat het onderzoek naar taal en tekststructuur in Nederland op een internationaal zeer hoog niveau,’ schrijven ze, en: ‘Het is jammer dat hiervan niets doordringt tot het examen.’

Ik denk dat ze helemaal gelijk hebben. Wat derhalve te denken van een examen in een vorm als deze: de leerlingen krijgen twee artikelen uit een Nederlandse kwaliteitskrant voorgelegd en een rood schrijvende pen erbij waarmee ze zo veel mogelijk redactioneel aan de slag moeten?

         De voorpagina van NRC Handelsblad van vandaag bijvoorbeeld heeft slechts twee artikelen, maar allebei zouden ze uitermate geschikt materiaal voor een dergelijk examen zijn:

Tekst A

„Tayyip, treed af’’, [komma?] was de meest gehoorde slogan rond Taksim dit weekend. Maar premier Recep Tayyip Erdogan gaf in zijn toespraken en interviews geen millimeter toe aan de demonstranten die Istanbul en 67 andere steden in het land op zijn kop zetten. „Ik wijk niet voor een stel bandieten[komma]”, sprak hij gisteren nog. Twitter was een bedreiging voor de hele samenleving, echode [foutief werkwoordgebruik] hij de gevallen leiders ten zuiden van de Middellandse Zee.

De opstand kwam misschien even onverwacht als die in Noord-Afrika ruim twee jaar geleden, maar dit is geen Turkse lente. Erdogan is de meeste succesvolle Turkse leider sinds Mustafa Kemal Atatürk. Nooit won een regering zo eenvoudig driemaal verkiezingen op een rij. Nooit met zo’n grote meerderheid: 50 procent. Nooit groeide de economie van het land zo hard en was het contrast tussen Turkije en de Europese Unie zo pijnlijk. Geen enkele andere leider durfde nationalistisch Turkije te dwingen tot het veelbelovende vredesproces met de Koerdische PKK, dat grote kans maakt [dubbelop: veelbelovend maakt grote kans] een einde te maken aan dertig jaar strijd.

Maar in dat succes zit ook de zwakte van deze leider, onderstreept [hoezo onderstreept?] Hugh Pope, analist voor de International Crisis Group. „Deze man kwam tien jaar geleden aan de macht tegen alle verwachtingen in. Hij had echt iets anders te bieden: een eerlijke, conservatieve overheid met een resolute leider. Maar diezelfde leiderschapskwaliteiten maken dat hij nu niet in staat is te luisteren naar de paukenslagen [?] die waarschuwen: luister naar andere adviezen.”

De onverbiddelijkheid van Erdogan en zijn regering voedt de demonstranten. Het gaat niet enkel om de bomen van het laatste streepje [reepje] groen in het hart van de stad, maar om het patroon waarmee in dit land op alle verzet gereageerd wordt. Met traangas, pepperspray, plastic kogels, of gevangenisstraf voor een ieder die anders wil [dubbelop: verzet en anders willen]. Journalisten, oppositieleden, generaals. Veel demonstranten komen uit de middenklasse die profiteerde van de onstuitbare groei van de Turkse economie. Het is ze goed gegaan. Maar het voelde niet goed.

Dat gevoel is geworteld in de kloof die dwars door de Turkse samenleving loopt en waarvan Tayyip Erdogan het product is. Hij klom op van theejongen naar burgemeester van Istanbul en vervolgens naar premier, in een tijd waarin de oude seculiere elite plaats moest maken voor de conservatieve middenklasse van het Turkse platteland. In het heetst van die strijd eindigde Erdogan eind jaren negentig tien maanden in de cel [kun je tien maanden eindigen?] voor het reciteren van een gedicht dat het seculiere karakter van de republiek zou bedreigen.

Erdogan is een vechter, maar ook een pragmaticus. De onderhandelingen die hij startte met de PKK zijn daarvan [van wat, vechter of pragmaticus?] het beste bewijs. Hij staat aan de vooravond van een verkiezingsseizoen dat volgend jaar losbarst [dubbelop: vooravond van volgend jaar]. Hij hoopt president te worden. Nu vasthouden aan een onwrikbare positie [onwrikbaar vasthouden kan wél, dit niet] kan hem veel kosten en hij weet het. „Erdogan draait nooit bij, totdat hij het plotseling toch doet”, zegt Hugh Pope. Het optreden van de politie is daarvoor de beste metafoor [verkeerd gekozen woord – wás het maar slechts een metafoor…]: hard maar gecontroleerd en vooralsnog niet dodelijk. Pope: „Dat mag een wonder heten. Dat is echt een stuk beter dan hoe het [er] vroeger [aan] toe ging.”

Tekst B

Minister Dijsselbloem (Financiën, PvdA) vertraagt het stopzetten van het Fyra-project. De Nederlandse Spoorwegen wil [willen] af van de trein [haha, ongewild komisch! díe trein, neem ik aan…], zo bevestigen [hoezo bevestigen? Wie of wat? Melden!] bronnen bij het bedrijf, maar Dijsselbloem wil eerst meer duidelijkheid over de consequenties en de risico’s. Vanochtend overlegden de NS en de betrokken ministeries [met elkaar, neem ik aan…].

Vandaag werd ook bekend dat NS-topman Meerstadt vertrekt. Meerstadt zegt toe te zijn aan „een nieuwe stap” en legt zelf geen verband met [tussen… en] de problemen met de Fyra. Uit onderzoek van deze krant blijkt dat Meerstadt in 2003 door technici is gewaarschuwd voor de aankoop van de Italiaanse Fyra. In een groepsraad [is een groepsraad een overleg?], een half jaar voor de definitieve aankoop, is hem voorgehouden dat de techniek van AnsaldoBreda zich niet bewezen had en dat het onderhoud veel ingewikkelder zou zijn dan de Italianen beweerden. Een van de [toen] aanwezigen zegt nu: „Letterlijk zeiden we: dit wordt een drama.” Meerstadt, destijds projectleider, schoof de kritiek terzijde.

Meerstadt wordt bij [de; zie boven en ook volgende zin] NS opgevolgd door Timo Huges, nu topman bij de bloemenveiling van Aalsmeer. De NS wilde dat vorige week al bekendmaken, maar Dijsselbloem wilde eerst een gesprek met Huges. Dat gesprek was [praattaal] afgelopen donderdag.

Als enig[e] aandeelhouder heeft het Rijk zeggenschap over grote investeringen en benoemingen van [de] NS. Dijsselbloem heeft tegen [de] NS gezegd niet zomaar akkoord te gaan met de beslissing om de zestien bestelde V250-treinen terug te sturen. Volgens een woordvoerder wil de minister „nauwer betrokken zijn bij dit soort grote beslissingen en hij wil zich eerst beter laten informeren”. Wat het departement betreft, wordt vandaag geen besluit genomen en vindt komende tijd nog overleg plaats [Fyra-achtig rammelende zinsconstructie].

Als [de] NS definitief stopt met de Fyra, kost dat het bedrijf en daarmee mogelijk ook de staat honderden miljoenen euro’s. Bovendien heeft dat gevolgen voor de exploitatie van de hogesnelheidslijn tussen Amsterdam en Brussel. De aanleg van die lijn kostte zo’n 7 miljard euro. Afgelopen vrijdag werd al bekend dat de Belgische vervoerder NMBS haar drie bestelde Fyra’s niet meer wil hebben.

*

In welhaast elk artikel in NRC Handelsblad tref je taalfouten en -slordigheden aan. ‘De prijs wil De Maegd niet exact noemen,’ lees ik (nog steeds in de uitgave van vandaag) in een snipper over de Biënnale van Venetië, in plaats van ‘De exacte prijs wil…’ ‘Zijn eigen Reflections op muziek van David Lang is minder ‘aanstootgevend’. Integendeel, het is…,’ staat eronder in een door een warhoofd bij elkaar geharkt stukje over moderne dans: ‘minder’ en dan ‘integendeel’ – is min maal min niet plus?

Heeft zo’n krant dan geen tekstredacteuren? Het lijkt van niet. Het meest treurig makend vond ik een tijdje terug de wijze waarop men er de schrijver Hafid Bouazza volkomen aan zijn lot had overgelaten. Ik las wat een tekstredacteur allemaal had nagelaten aan- en op te merken vóór het plaatsen van Bouazza's tekst op de site van NRC Handelsblad, waar men tot de troonswisseling elke dag een Brief voor de Koning geschreven door een literair auteur publiceerde. Dus op http://www.nrc.nl van 26 april jongstleden stond Bouazza er daardoor zo gekleurd op:

Hoogheid,

Laten we het over vrouwen hebben. Dit kan vreemd overkomen, omdat de troon na lange tijd weer bestegen wordt door een man, namelijk u, maar het belang van het onderwerp zal wel duidelijk worden.

In dit ontegenzeggelijk gefeminiseerde land geldt nu eenmaal dat een man is wat een vrouw van hem maakt. Geen wezen van rede kan iets hebben tegen de gelijkwaardigheid van de vrouw; echter, de overmacht van de ene biologische entiteit over de tegenpool ervan lijdt!! onvermijdelijk tot ethische scoliose?. Feminiene of masculiene samenlevingen, patriarchaat of matriarchaat: het is lood om oud ijzer. Macht wordt enkel bevestigd door misbruik en beweging –welke? Elke? is het teken bij uitstek van vitaliteit - van wat?.

Ondergetekende gelooft niet dat de vrouw iets intrinsiek vrouwelijks heeft wat de politiek al dan niet? ten goede kan komen. In machtsstructuren speelt geslacht geen enkele rol – is dat wel zo? Abstract gezien wellicht. Ambitie en machtswellust zijn geslachtloos. Zoals altijd had Shakespeare (1546-1616) het bij het juiste einde toen hij Lady Macbeth de volgende woorden in de mond legde: Come, you spirits / That tend on mortal thougts, unsex me here,/ And fill me from the crown to the toe top-full/ Of direst cruelty!

Hiermee is de vaak gehoorde en ongefundeerde bewering dat een vrouwelijke heerschappij minder geweld en oorlog met zich mee zou brengen meteen gelogenstraft.Lekker kort door de bocht… Er heerst blijkbaar? een opvatting dat vrouwen van nature teder zijn en compassie bezitten. Tederheid? Compassie? Laat me niet lachen. Rechtgeaarde feministen zouden hierdoor-door wat, dat lachen of … beledigd moeten zijn, omdat het kenmerken zijn die mannen aan hen toeschreven [verleden tijd?]. (En bespaar me-? Mij of die feministen?  de evolutionaire verklaringen van grot en jager.)

Niet dat ik niet geloof – kun je daar dan überhaupt NIET in geloven? - in biologische verschillen tussen mannen en vrouwen, integendeel -!! Haha!. Kwebbelen en anekdotes zonder een pointe vertellen kan de vrouw heel goed. - Over vooroordelen gesproken… Een vrouw is ook heel goed in –V- het bloed onder je nagels vandaan zuigen – zuigen?, je buik open te rijten en je darmen met een vork op te rollen, terwijl ze hete tranen plengt en je ervan probeert te overtuigen dat dit allemaal háár zo intens veel pijn doet. – idem!!!

Ik zou dit echter niet als een – een? biologische of fysiologische kwaliteit willen beschrijven – beschrijven? ;, eerder is dit een sociaal of zelfs strategisch construct. Het is verdomde gehaaid. ???

Ik vrees namelijk een beetje voor u, ik vrees dat u overschaduwd zult worden door uw vrouw, die de titel koningin zal dragen. En mijn vrees is niet geheel ongegrond, aangezien zij na de abdicatie van uw moeder al zei dat het een eer voor haar is om haar schoonmoeder op te volgen. Hoewel ik geen enkele affiniteit heb met het koningshuis en het mij worst zou moeten wezen wat zich daar – alsof het echt binnen in een woning is… afspeelt, kan ik het niet nalaten u aan te spreken – ja, als man. (V: Omdat ik ervoor gevraagd ben door NRC en er geld voor krijg.) Uit compassie. U bent het toch die de koningin zal opvolgen? U bent deze elleboog - ?, ook al is deze van een vrouw, niet waard. – Niet ‘waard’? Volgens mij bedoelt hij het tegenovergestelde.

Een man is wat een vrouw van hem wil -? maken – hoe kom je erbij!? - en nergens wordt dit zo duidelijk als in gemengde huwelijken. Het heeft mij altijd verbijsterd hoe mannen die een allochtone vrouw aan de haak slaan – die jagers met die grot…- onherroepelijk aan vertebrale verweking lijden. Wat Nederlandse vrouwen niet lukt bij hun landgenoten lukt buitenlandse vrouwen altijd bij inheemse X-en-Y-gechromosoomden. De slappe sukkels! De sukkelende sappelaars!

Zulke deculturalisatie van de man is een vorm van castratie. In uw geval – in welk ander geval? ging uw gemalin wel heel ver, door te stellen dat uw Nederlandse nationaliteit niet eens zou bestaan! Met andere woorden: zij wordt dus de koningin van een non-entiteit. Ergo, zij is – maar nee, deze conclusie zal ze niet trekken en u [V-zinsconstructiefout] blijkbaar ook niet. U liet haar zelfs begaan. U corrigeerde haar niet.

Waarom niet? Ik durf de stelling aan dat u behoort tot de mensen die onder cultuur een dans, een plant en een specerij verstaan (het liefst in een dictatuur). Cultuur in hun visie is alles wat zich buiten Nederland afspeelt. Cultuur in deze optiek is folklore en folklore is niets anders dan nationale kitsch. – wat is het verband met het voorgaande?

Nu is het koningshuis de ultieme folklore, dat weet ik wel, maar dat is toch geen vrijbrief om een heel gastvrij volk te schofferen? Is ze nu helemaal belatafeld? Zij schaart zich hiermee onder andere allochtonen die denken het privilege van morele superioriteit te hebben, omdát ze allochtoon zijn, en Nederlanders (mijn beste vrienden) de les te kunnen lezen. Deze onzin moet eens afgelopen zijn. En als iets bewijst dat er wel degelijk zoiets bestaat als een Nederlandse identiteit (voor zover we al bewijs nodig hebben – kennelijk wel, waartoe anders dit gelul?), is het wel de laconieke reactie van de Nederlanders op deze niet al te snuggere uitspraak.

Uwe majesteit, zet haar op een dieet van de abele spelen, P.C. Hooft, Multatuli, Gerard Reve en Martin Bril: slankheid mag dan wel het fysieke schoonheidsideaal zijn voor vrouwen, maar een weldoorvoede geest is oneindig beter. Wees een man. Neem een voorbeeld aan uw grootvader. – Pardon? Bernard, de schuinsmarcheerder!? En draag die hermelijnen mantel. < Bernard heeft nooit een hermelijnen mantel gedragen…

Hoogachtend,
Hafid Bouazza