ZIJN WE ECHT ZO DOM?
Boeiende week voor wie hongert naar vergezichten [Adequaat beeld? Een ‘vergezicht’ is het zicht op iets wat
concreet zichtbaar is en al bestaat, dus deel uitmaakt van mijn wereld. Waarom
niet ‘visies’ o.i.d.?] in de politiek [Boeiend
alleen voor wie naar iets dergelijks ‘hongert’? Honger ik naar zoiets? Naar
bepaalde visies allerminst.]: [Waarom hier een
dubbele punt terwijl er maar één geval in deze zin volgt?] de film over
GroenLinks-voorman Jesse Klaver beleefde alsnog [Aha, nieuwe informatie voor me.] een première in
Carré. Eveneens in Amsterdam [Is dat relevant, ‘eveneens
in Amsterdam’? Zo ja, hoezo? En waarom dan slechts één locatie in die stad
genoemd?] hield CDA-leider [Is een ‘leider’ iets
anders dan een ‘voorman’?] Sybrand Buma zowat tegelijkertijd [Binnen een week is alles ‘zowat tegelijkertijd’.] de
H.J. Schoo-lezing [Wat is dat voor een soort lezing?].
Twee leiders [Ja ‘leiders’ en ‘twee’, dat begreep ik al,
zo dom ben ik nou ook weer niet.] van middelgrote partijen kregen de
kans [Krijgen ze die kans niet sowieso wekelijks, zo
niet dagelijks? Misschien omdat beider partijen ‘middelgrote’ partijen zijn?]
om hun ideeën te presenteren, een politiek visitekaartje af te geven [Een visitekaartje geef je af bij een eerste ontmoeting. Ik
meen, met velen, al een hele tijd te weten wie deze mannen zijn en zelfs waar
ze voor staan.] [Klaver is hier toch een ander
geval dan Buma? De laatste sprak geheel zelf en zelfstandig, de eerste werd
door of via iemand anders getoond.] Wat is hun idee [Enkelvoud?] van Nederland? Wat te doen aan de
groeiende tegenstellingen? Hoe gaan we de onzekere toekomst [Is de toekomst niet per definitie onzeker?] tegemoet?
Wat willen we onze, nou ja, [De scribent wil hier
zeggen dat hij een kinderloze homoseksueel is.] uw [Maar ook heteroseksuelen kunnen kinderloos zijn.] kinderen
nalaten? [Let op de registerverschuiving waarmee de
scribent zijn lezers van de twee protagonisten af en naar zichzelf toe probeert
te halen: zij / ‘hun’ > algemeen / neutraal > ‘we’ / ‘onze’.]
Boeiend, toch? [Let op het
vertrouwelijk aandoende, maar in wezen, ondanks de kinderloosheid, paternalistische
‘toch?’] Nog boeiender wordt het als je de twee [Wat
wordt bedoeld met ‘de twee’? De twee mannen?] naast elkaar legt [De twee mannen…?]. [Hoezo ‘nog
boeiender’? Ik ging er al na drie regels vanuit dat het om zo’n vergelijking zou
moeten gaan. Zo dom ben ik nou ook weer niet.]
Wat aan de lezing van Buma vooral [‘vooral’:
dus naast wat nog meer?] opviel, was dat hij [‘hij’?
De lezing…?] meer in het verleden dan in de toekomst geïnteresseerd
lijkt. Vraag Buma of hij suiker in zijn thee wil, en hij begint tegenwoordig [Was dat eerder niet zo?] over de joods-christelijke
wortels [Vormen die ‘wortels’ immers niet het fundament
van Het Christelijk DA?] van onze beschaving. Waar hij in zijn vorig
jaar verschenen boek Tegen het cynisme
een breed perspectief probeerde te schetsen voor een conservatief-christelijke
politiek, is het nu vooral [Weer ‘vooral’]
regressief rechts [Graag uitleg over het verschil
tussen ‘conservatief-christelijk’ en ‘regressief rechts’, want misschien ben ik
hiervoor te dom.] wat de klok slaat. De verlichting is een dwaalleer,
het idee van gelijkheid een dwaallicht. [Graag een paar
citaten als voorbeeld, want dit is gemakkelijk beweerd.] [Bewust taalspelletje
met ‘-licht-’, ‘dwaal-’, ‘dwaallicht’?] Cultuurrelativisme zet onze
beschaving op het spel, we gaan ten onder aan een alles-moet-maar-kunnen[-]mentaliteit.
Ik weet niet in welke kringen Buma verkeert, maar nooit kom
ik een Nederlander tegen die vindt dat alles moet kunnen – ik kom alleen mensen
tegen die dingen niet vinden kunnen. Vroeger werd die niksige frase [Welke frase wordt bedoeld: ‘dat alles moet kunnen’ of ‘dingen
niet vinden kunnen…?] gebruikt [Gebruikt Buma
die ‘niksige frase’? Wordt mij hier niet duidelijk.] om afkeer van
bijvoorbeeld homoseksualiteit te etaleren [Dus de frase ‘homoseksualiteit niet
vinden kunnen’?] – waarvan de acceptatie [Ik neem aan
van ‘homoseksualiteit’ en niet van die frase.], ik geef een voorbeeld,
toch echt een verdienste van de Verlichting is. Betwist Buma dat? [Dat moet de scribent míj niet vragen, híj heeft Buma’s
woorden gehoord en geanalyseerd! Nou, Heijne: betwist Buma dat? Geef het antwoord
man, in plaats van het te suggereren!]
Dat het Verlichtingsdenken correctie behoeft, vind ik ook [‘ook’: dus Buma ook?] – en Buma citeert me instemmend
[Hè? Heeft Buma in zijn lezing Heijne geciteerd? Wat
dan? Hoezo dan? Ook als ik niet in de Dordogne was geweest, zou ik niet bij die
Amsterdamse lezing aanwezig zijn geweest.] Het wegvallen van een idee
van gemeenschappelijkheid [Valt dat ‘idee ervan’ weg of
de ‘gemeenschappelijkheid’ zelf?] is een groot probleem, maar ik zou
zeggen: kijk eens vooruit. ‘De gewone Nederlander’, stelt Buma, voelt dat hem
van alles wordt afgenomen, hij voelt zich vervreemd van zijn omgeving; een
nieuwkomer moet zich zodanig aanpassen dat je nergens meer aan ziet dat hij een
nieuwkomer is – en eigenlijk had hij gewoon niet moeten komen. [Het wordt hier op een bedenkelijke wijze onhelder of Buma’s ‘gewone
Nederlander’ dit voelt en vindt, of dat Buma dezelfde gevoelens en gedachten
heeft.] Alles wordt gezien in termen van dreiging en verlies. Iedere
inleving in iemand met een andere achtergrond dan de jouwe wordt afgedaan als
relativisme. [Idem. De suggestie is dat Buma er net zo
over denkt. Is dit hard te maken? Zo ja, waar blijven de citaten e.d.?]
Nog iets: hoe vaak hebben we [We?]
dit verhaal nu al gehoord? Edith Schippers vertelde het in de vorige H.J.
Schoo-lezing, Maxime Verhagen vertelde het zes jaar geleden. Dat begint op
zwelgen te lijken. [Hoezo leidt het herhalen van
constateringen en meningen tot ‘zwelgen’? En behoort Edith Schippers niet tot
een andere partij dan Buma?]
Ik heb niks tegen conservatisme. Ik heb wel iets tegen
conservatisme dat iets wil bewaken wat er niet meer is [Wie
of wat maakt uit wat er niet meer is en wanneer dat er niet meer is?] –
of er nooit is geweest. Het eerste is nostalgie [Dus ‘nostalgie’
is afkeurenswaardig.], het tweede leidt tot haat tegen vermeende
krachten die een terugkeer onmogelijk maken. [Ongelukkig
geformuleerd: ‘haat tegen vermeende krachten’ - dat lijkt zoiets als donquichotterie,
terwijl de scribent iets anders lijkt te bedoelen.]
Wie de zoektocht naar een idee van gemeenschap in een
pluriforme samenleving terugbrengt [Doet Buma dat dan?
Bewijsvoering graag.] naar het staand zingen van het Wilhelmus, is cynisch bezig. Dat is geen visie, dat is
bejaarden kietelen. [Cynisch: omdat veel bejaarden niet meer
kunnen staan? Haha.]
Wat zet Jesse Klaver daar tegenover? [Zoals
al opgemerkt: is het vergelijken van een lezing van iemand met een documentaire over iemand niet het vergelijken van een appel met een peer?] In de aanloop van [ontbreekt: de vertoning van] Jesse, de film die Joey Boink van de jonge politicus maakte, ging
het vooral [3x] over de dubbele pet die de maker
op had gehad – hij was de ‘beeldregisseur’ van Klaver tijdens de campagne.
Daarna ging het eindeloos over de vraag of de film propaganda was. Tegenover
Eva Jinek legde Klaver zelf enthousiast uit dat er best nare trekjes van hem in
zaten.
Jesse laat veel zien, maar hij gaat nergens over [Het gebruik van
de cursivering lijkt me hier uiterst vilein. ‘Jesse’ als filmtitel dient inderdaad te
worden gecursiveerd, de toevoeging ‘maar hij gaat nergens over’ juist niet. Door ook die oordelende toevoeging
te cursiveren, wordt de cursivering van ‘Jesse’ gerelativeerd, zodat er valt te
lezen: ‘Jesse laat veel zien, maar gaat nergens over’, de persoon ‘Jesse’ dus.]
– op zich een prestatie [Over cynisme
gesproken!]. De grote thema’s die Buma aansnijdt in zijn lezing, de
intellectuele inspanning [Met al het voorgaande heeft
de scribent bepaald niet de indruk gewekt dat Buma een ‘intellectuele
inspanning’ heeft geleverd.], het streven om een politieke visie te
ontwikkelen: geen spoor ervan in Boinks documentaire. [Dus
Boink – en niet Klaver – vertoont geen spoor daarvan.] Nergens een idee,
een interessante gedachte, laat staan een visie. [Van
Boink of diens documentaire, neem ik aan.] Lifestyle als politiek. [Dus toch van Klaver…!] Het schandaal van Jesse is dat de maker [Nee,
toch Boink…] het kennelijk niet nodig vond ook maar iets van een
politiek verhaal zichtbaar te maken. Alle inhoud is persoonlijke emotie, zoals
de dood van Klavers moeder [De dood van Klavers moeder ‘is persoonlijke emotie’…?].
Ik heb niks tegen [‘Ik heb niks tegen conservatisme’,
zolang… - zie boven.] buitenkant, zolang je maar voelt dat er ook een
binnenkant is. Niks. Nada. [‘Niks. Nada.’ – dat is toch
overbodig toegevoegde buitenkant zonder binnenkant?]
Dat je vervolgens Carré afhuurt en gaat zitten shinen [shinen? Waarom dat verhollandste Engels?
Of moet ik soms aan de speelfilm The Shining
denken?] met een film die, onbedoeld, een ontmaskering [Dus toch een binnenkant!] is – hoe vaak kun je in je
eigen voet schieten?
Waar houden Klaver en Boink ons voor, zien ze ons als zo dom
en oppervlakkig? Zo gaan we dus de toekomst tegemoet – met een centrum-rechtse
partij die zich steeds meer verliest in verbeten nostalgie naar een verzonnen
verleden [Eerder werden nostalgie en verzonnen verleden van elkaar onderscheiden en gescheiden...] en een linkse partij die zich volledig verliest in de
persoonlijkheidscultus rondom iemand zonder veel persoonlijkheid [Wat is dat? Wie bepaalt dat? En mag je die conclusie trekken
op grond van een documentaire die geen selfie is?]. Dat kan niet alles
zijn. [Van, voor wie of wat niet? Of wordt bedoeld dat
er meer is dan deze twee leiders van slechts ‘middelgrote partijen?]
Toch? [2x Zie boven.]
Dit artikel werd gepubliceerd in NRC
Handelsblad op zaterdag, 9 september 2017, pagina 2-3
