PROTOHUMMINGBIRDHUMBIRD?

Nadat zijn Lolita een kassucces was geworden, ging Vladimir Nabokov met zijn vrouw Vera wonen in een zijvleugel van Grandhotel Montreux Palace aan het Meer van Genève. Waarom aan het Meer van Genève? Zijn zus Elena woonde in Genève. Maar was er niet nog meer waardoor deze literatuursfinx werd aangetrokken? Meer zelfs dan rust, fenomenale zonsondergangen, schitteringen in het water? In de Zwitserse Alpen ving Nabokov 4323 vlinders - zijn Europese verzameling die wordt bewaard in het Musée Cantonal van Lausanne. Maar er was volgens mij nog iets.

In de tweede helft van de negentiende eeuw was een zekere Aloïs Humbert curator en directielid van het natuurhistorisch museum van Genève. Deze paleontoloog en insectenkenner schreef in 1873 een brief aan Charles Darwin over een bijzonder verschijnsel, de pogingen van een pijlstaart om nectar te halen uit de bloemen van een bloemenbehang...

'(...) le Sphinx reste plus ou moin longtemps dans la chambre et s'arrête devant un plus ou moin grand nombre de bouquets, puis il repart subitement par la fenêtre.'

Wat past beter in Nabokovs fictieve Humberthumbirdhummingbirdsphinxworld!?

In zijn roman Ada, geschreven aan het Meer van Genève, heeft Nabokov een kamer (laten) behangen met papier met hummingbirdmotief...

Hum, bird, hum!

HUMBERTHUMBERTSHUMHUMMINGBIRDS

Een innemend licht stotterende Nabokov wordt aan de tand gevoeld over Lolita. "Je moet een schrijver nooit vertrouwen als het om zijn eigen werk gaat," wordt er gezegd. En let dan eens op het stiekem glunderen van die schrijver. Even later glundert hij opnieuw, wanneer hem wordt gevraagd naar de overeenkomsten tussen de auteur en de hoofdpersoon Humbert Humbert in Lolita.

'If if if you asked me (...) whether my my own ideas are those of Hum Humbert Humbert, no, I I I would say No...' Hij heeft erop gelet zichzelf en zijn personage duidelijk van elkaar te scheiden, zegt hij, 'to seperate myself f f from him.'

En dan laat hij een voorbeeld uit het schijnbaar gerijmde volgen. Humbert Humbert, zegt Nabokov, verwart 'hummingbirds' - kolibri's - met 'hawkmoths' - sfinxen of pijlstaartvlinders - 'en dat zou ik, als entomologist, nooit doen!'

Zich vermommen door een fout te maken waarvan je weet dat ze niet aan jou zal worden toegeschreven. Een schijnfout dus. Literaire mimicry. Nu alleen nog afleren erbij te glunderen en te stotteren.

Nederland Lees, Nice Veest

Feest in Frankrijk voor Harry Mulisch: op een boom in Parc Albert I in Nice werd een plaquette onthuld vanwege zijn boek Twee vrouwen. Precies het boek dat 'centraal staat', zoals dat in managersjargon heet, 'tijdens Nederland leest 2008'. Precies het boek dat ik een maand geleden ook nog eens in handen had - zie mijn verslag van 16 september. Precies in dat park in Nice waar ik niet lang geleden een zwerver een krant uit een vuilnisbak zag trekken om die onder een boom te leggen, erboven te hurken en er publiekelijk op te schijten. Laat ook ons hopen. Nederland lees! PS Citaat: "Het boek van Mulisch zal worden verspreid onder leden van de bibliotheken en leerlingen van 4-havo en 4-vwo in de periode 17 oktober tot en met 14 november." Prachtig woord hier, dat "verspreid".