Het gaat mij om de gekleurde etikettering
middels de boektitel. Zo heeft de Vantilt-uitgave als ondertitel ‘Nederlandse en Vlaamse poëzie van de 21ste
eeuw.’ Uiteraard lijkt dat label in feitelijke zin acceptabel. Wanneer in dat
boek werk van dichters wordt besproken die tot nu toe in de 21ste eeuw debuteerden, gaat het inderdaad om
poëzie in de 21ste eeuw. Deze
dichters zullen ook nooit en te nimmer poëzie kunnen publiceren in een andere
eeuw. Maar van titel en ondertitel gaat toch ook een bepaalde suggestie uit van
zowel afsluiting en uitsluiting als nieuwe aanvang. Bestaat op dit moment, dus
anno 2016, de ‘Nederlandse en Vlaamse poëzie van de 21ste eeuw’ dan exclusief
uit werk van debutanten van na 2000? Niets lijkt me minder waar.
Wat
me niet aanstaat, is het denken in en vanuit ogenschijnlijk objectieve kaders
en criteria, zoals in dit geval dat van de gregoriaanse kalender. Een
kunstenaar kan, zoals elk mens, in zijn bestaan totaal niets doen aan een
aantal gegevenheden, waaronder zijn geslacht, huidskleur en geboortedag.
Wanneer iemand op een van die door denken en handelen niet te veranderen
gegevenheden wordt afgerekend, heet dat volgens mij discriminatie. Daarnaast is
het zo dat iemands kunstenaarschap allerminst direct gehinderd wordt door
zoiets kunstmatigs als de ‘grens’ of ‘mijlpaal’ van een ‘rond’ jaartal. Vaak
genoeg maken kunstenaars hun beste of interessantste werk in de eeuw na die waarin ze werden geboren
en opgroeiden.
Eerst
een illustratie uit de dichtkunst, dan een aantal concrete voorbeelden uit de
schilderkunst.
* Rainer
Maria Rilke: debuut in de 19de
eeuw – Neue Gedichte, de Duineser Elegien 20ste eeuw.
* Michelangelo
Buonarotti: debuut en o.a. de Pièta
(Sint Pieter) 15de eeuw -
Het laatste oordeel (Sixtijnse kapel),
midden 16de eeuw.
* Caravaggio:
Jongen met fruitmand, De kaartspelers (o.a.) 16de eeuw – Madonna del Rosario, De opstanding van Lazarus, David met het hoofd van Goliath (o.a.) 17de eeuw.
* El
Greco: De begrafenis van de Hertog van
Orgaz (e.v.a.) 16de eeuw
– Gezicht op Toledo, Laocoön (e.v.a.) 17de eeuw.
* Francisco
Goya: De parasol (1777), de beroemde
ets De droom van de rede baart monsters
(e.v.a.) 18de eeuw – de
serie etsen Los desastros de la guerra,
de zogeheten Zwarte schilderijen (e.v.a.)
19de eeuw.
* David Hockney: A Bigger Splash (1967) (e.v.a.) 20ste
eeuw –
schilderend in Woldgate, East Yorkshire (2011) (en op heel veel andere plekken, still going strong)
21ste eeuw…
