It seems a pity but I do not think I can write more -
Robert Falcon Scott in zijn laatste dagboekaantekeningen, 29 maart 1912.
- Huub Beurskens -
It seems a pity but I do not think I can write more -
Robert Falcon Scott in zijn laatste dagboekaantekeningen, 29 maart 1912.
Als kind nooit dit beeld van mijn moeder gehad
en ook nadien tijdens haar nog lange leven
niet;
wat eerder was komt later: haar zoon ik die ineens
eindelijk ziet hoe verleidelijk als aanstaande
ze
met mijn toekomstige vader poseert voor een foto
van het stel, verliefd, zwart-wit, in
natuurgebied
Zwart Water. Zondag is het, zesentwintig zij,
schat
ik, haar minnaar twee jaar ouder. Tegen hem aan
staat ze met een schouder, haar jurk hoe fatsoenlijk
ook toch een bevallig tikkeltje ordinair, zo een
die een lustmoordenaar tot wilde kussen tussen
gindse bomen dwingt om hem dan bij haar volle
borsten open te rijten voor hij haar met de
erom
smekende halsband smoort. Maar goed dat
mijn eerbare moeder me niet meer hoort. Nee,
een schande is het dat wat eerder was niet meer
kan, dat niet ik het was die de foto nam – of
toch?
Zijn arm om haar heen, linkerhand in zijn
rechter.
‘Zo staan blijven,Wim. In de lens kijken, Miep!’
Klik. Dan wandelen we verder, leeftijdgenoten,
zij
en ik. Maar bij wat eerder was komt nooit een
later,
zoals die twee ook al lang geen twintigers meer
waren toen ik met mijn meisje door Zwart
Water liep.
Wat haat ik de fantasie met zijn valstrik
fotografie!
Is het niet al genoeg gemis, pap en mam, wanneer
ik
jullie louter en alleen als mijn vader en
moeder zie?
© 2021 HB
Het hoeft geen gedicht te worden. In het
eerste leerjaar
kon Erwin zich nog zelfstandig voortbewegen,
weliswaar
werd zijn tas al door een medescholier
gedragen. Spier-
ziekte van Duchenne: dodelijk progressief;
vatbaarheid
voor pneumonie, beademing op een gegeven
moment dag
en nacht noodzakelijk. Zijn gymnasiumdiploma
hoopte
Erwin in elk geval nog te behalen. In de
vijfde klas zat hij
aldoor in een elektrische wagen, zijn hoofd
recht gehouden
met extra steunen; weleens kwijl, nooit
tranen. Ik wilde
met de groep het Rijksmuseum in.
Vanzelfsprekend hoefde
Erwin niet, maar hij wilde per se mee. Daar
wat geregeld.
Zijn moeder had hem met zijn wagen naar de
liftingang
in de oude onderdoorgang gebracht. In de
galerij boven
hebben we ons toen gewarmd en lang gewacht.
Beneden
joeg een ijswind door dat tunnelachtige tochtgat
waar zelfs
geen straatmuzikant meer stond of zat. Wat
afgesproken
was bleek vergeten. Eindelijk verscheen ons
Erwins lach.
Ik herinner me dat ik voor De Staalmeesters vroeg naar
wie de keurmeesters keken. Erwin boog een
vinger om op
zichzelf te wijzen. Een week later stonden we
allen aan
zijn graf. Niets baatte, wollen sjaal noch
dikke stof. Koud
was het nog steeds. Maar de wind, die lag.
Sindsdien
meen ik te zien dat de waardijns naar mij
niet meer
willen kijken, maar naar waar Erwin was, als
sta ik
in de weg bij leven. Waren ze toch schilderij
gebleven.
_______________________________
‘Zonder Erwin’ werd eerder gepubliceerd in de
bundel De warmte van een hondje, een uitgave in eigen beheer,
2015.
Op Twitter laat Marieke Lucas Rijneveld weten
wat ze de beste manier vindt om 'gedachten en gevoelens' te 'verwoorden' en te
reageren op wat er gezegd is over het al dan niet onzalige plan om haar dat spoken
word-gedicht van Amanda Gorman te laten vertalen: ‘het schrijven van een
gedicht’. Want: ‘Poëzie verbindt, verzoent en heelt.’
Nog afgezien van de opvatting van poëzie als het verwoorden van gedachten en gevoelens: wat
een verschrikkelijke cliché! Het schakelt het meningsverschil uit, negeert hele
sub-genres (de parodie, de polemiek etc.), maar vooral: sommige van de voor mij
meest waardevolle gedichten helen juist helemaal niet maar houden de wond rauw.
Überhaupt DE ‘Poëzie’ of ‘Muziek’ of ‘Beeldende kunst’ – alsof alles wat onder zo’n noemer
valt wezenlijk ethisch verheven is!
En
zelfs als iets onder die noemer ethisch verheven en ook nog eens artistiek goed
is – wat garandeert dat dan wat betreft verbinding, verzoening en heling?
Bij zoiets kijk ik graag naar bijvoorbeeld de auteurs en titels in de bibliotheek van Theodore Kaczynski, de ‘Unabomber’: https://thebookshopper.typepad.com/the_book_shopper_atlantad/2009/05/the-unabombers-library-part-2.html.
En
lazen en schreven Stalin, Mussolini, Mao en Bin Laden niet ook poëzie?