zondag 8 april 2012

DIE ARME BOEKEN

Behalve een broeierig erotische sfeer, ben ik alles vergeten van Mira, de verfilming (1971) door Fons Rademakers van Stijn Streuvels' De teleurgang van de Waterhoek, op één scène, of één beeld na: dat van een levend vastgespijkerde vleermuis tegen een schuurdeur.

De scène uit het scenario van Hugo Claus:
- 355 DETAIL - 1/4 F. De handen van het jongetje houden de vleermuis tegen de deur, naast de verdroogde lijkjes van zes andere vleermuizen. De hand van Broeke met een kopnagel en nu ook deels zijn gezicht, terwijl hij de kopnagel erinslaat.

Ik herinner me dat ik er meteen grote moeite mee had, want het was overduidelijk dat hier geen trucage aan te pas was gekomen en er dus een echt levend wezen voor deze opname was gemaltraiteerd, dat ik bij wijze van spreken naar een stukje snuff movie had zitten kijken, hoewel dat begrip in de jaren '70 nog niet bestond.
Ik heb dat van meet af aan daardoor een verwerpelijke scène gevonden.

Ik moest er ogenblikkelijk aan denken toen ik foto's voor ogen kreeg van werken (enorme braakpartijen, zo lijkt het) die de Spaanse kunstenares Alicia Martín (1964) maakt met boeken:
Uiteraard kun je er een kritisch cultuur-filosofisch betoog aan ophangen, vanzelfsprekend zal Alicia Martín haar boekenwerken hebben geladen met cultuur-filosofische ideeën, maar ik kan het niet helpen medelijden te hebben met al die individuele boeken, stuk voor stuk omwille van de kunst gemaltraiteerde echte, levende boeken, al weet ik niet van wie en over wat - maar wat weet ik van vleermuizen? -, waardoor haar werken voor mij in de categorie intellectuele snuff art behoren.